Rozszczelnienie antropocenu. Nowy zwrot solidarnościowy w edukacji polonistycznej
PDF

Słowa kluczowe

troska
symbiocen
edukacja polonistyczna
edukacja klimatyczna
lektury szkolne

Jak cytować

Ochwat, M. (2023). Rozszczelnienie antropocenu. Nowy zwrot solidarnościowy w edukacji polonistycznej. Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia Ad Didacticam Litterarum Polonarum Et Linguae Polonae Pertinentia, 14(373). Pobrano z https://didactica.uken.krakow.pl/article/view/10663

Abstrakt

The article presents an attempt to decenter the Anthropocene in Polish language lessons by introducing a new, symbiotic perspective. Using tools from the new humanities, particularly ecocriticism, the author changes the perspective of interpreting selected school readings. She introduces new categories into humanities education, such as "withness," "flat ontology," "relationality," "agency," with "care" for the world being the most important. Care becomes a methodology for reading texts. The article concludes with outlining a new conceptual framework - the Symbiocene, which could replace the previous one, namely the Anthropocene - an era of conquest and consumption would be replaced by good coexistence. The Symbiocene, a community-based life between species based on mutual care, could become the basis for new stories in Polish language lessons.
PDF

Bibliografia

Albrecht G., Earth Emotions. New Words for a New World. Ithaca: Cornell University Press Ithaca–London Press, 2019.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##

Bińczyk E., Epoka człowieka. Retoryka i marazm antropocenu, Warszawa 2018.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##

Bińczyk E., Przyszłość antropocenu w czasie wojny i marazmu. Możliwe punkty przełomowe, [w:] Antropocen. W stronę architektury regenerującej, red. K. Kępiński, A. Krężlik, Warszawa 2022, s. 361–374.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##

Chutoriański M., Nie(tylko)ludzkie wymiary edukacji. W stronę pedagogiki nieantropocentrycznej, Szczecin 2021.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##

Czapliński P., Polonistyka w świecie nowych tendencji kulturowych i przemian wzorców tożsamości, [2022], pobrano z: https://zjazdpolonistow2022.polon.uw.edu.pl/referaty-panelowe/ (12.03.2023).
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##

Czego nauczyła mnie ośmiornica, reż. i scen. P. Ehrlich, J. Reed, [RPA], Netflix 2020.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##

Glenn Albrecht’s Future Vision, https://symbioscene.com/invitation-to-the-symbiocene/ (dostęp: 15.03.2023).
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##

Gola B., Etyka środowiskowa w edukacji ekologicznej, Kraków 2018.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##

Haraway D., Nie uciekajmy przed kłopotami. Antropocen – kapitałocen – chthulucen, tłum. Hoffmann, W. Szwebs, [w:] Antropocen czy kapitałocen? Natura, historia i kryzys kapitalizmu, red. K. Hoffmann, W. Szwebs, P. Szaj, Poznań 2021, s. 49–94.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##

Kimmerer R.W., Pieśń ziemi. Rdzenna mądrość, wiedza naukowa i lekcje płynące z natury, tłum. M. Bukowska, Kraków 2020.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##

Kolbuszewski J., Ochrona przyrody a kultura, wyd. 2 popr., Wrocław 1992.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##

Lagerlöf S., Cudowna podróż, tłum. J. Mortkowicz, oprac. A. Chojecki, T. 1–2, Wrocław 1992.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##

Margulis L., Symbiotyczna planeta, tł. Marcin Ryszkiewicz, Warszawa 2000.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##

Marzec A., Antropocień. Filozofia i estetyka po końcu świata, Warszawa 2021.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##

Niezwykły świat grzybów, reż. L. Schwartzberg, scen. M. Monroe [USA] 2019.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##

Obrycka M., W stronę posthumanizmu. O wychowaniu do humanitaryzmu międzygatunkowego, Toruń 2020.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##

Piątek Z., Etyka środowiskowa. Nowe spojrzenie na miejsce człowieka w przyrodzie, Kraków 1998.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##

Piechota D., „Ludzie bezdomni” Stefana Żeromskiego jako prefiguracja współczesnej powieści ekologicznej, „Tematy i Konteksty” 2021, nr 11 (16), s. 414–431. https://doi.org/10.15584/tik.2021.27.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##

Posthuman Glossary, ed. R. Braidotti, M. Hlavajova, London 2018.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##

Prus B., Lalka, Kraków 2021.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##

Rogowska-Stangret M., Być ze świata. Cztery eseje o etyce posthumanistycznej, wstęp M. Środa, ilustr. M. Skrzeczkowska, Gdańsk 2021.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##

Simard S., W poszukiwaniu Matki Drzew. Dowody na inteligencję lasu, przeł. M. Grabska-Ryńska, M. Grabski, Poznań–Wrocław 2021.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##

Singer, P. Wyzwolenie zwierząt, przeł. A. Alichniewicz, A. Szczęsna, Warszawa 2004.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##

Sroka K., Mapa Trendów 2023: 5 kierunków przyszłości, 23.02.2023, https://dailyweb.pl/mapa-trendow-2023-5-kierunkow-przyszlosci/ (dostęp: 15.03.2023).
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##

Szewczyk G., Selma Lagerlöf, Katowice 1985.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##

Szewczyk G., Selma Lagerlöf. Szwedzka laureatka Nagrody Nobla, Katowice 1993.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##

Tokarczuk O., Czuły narrator, Kraków 2020.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##

Tsing A.L., Sztuki uważności, przeł. P. Czapliński, „Teksty Drugie” 2020, nr 1, s. 204–214.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##

Tsing A.L., The Mushroom at the End of the World. On the Possibility of Life in Capitalist Ruins, Princeton 2015.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##

Ubertowska A., „Mówić w imieniu biotycznej wspólnoty”. Anatomie i teorie tekstu środowiskowego/ekologicznego, „Teksty Drugie” 2018, nr 2, s. 17–40. https://doi.org/10.18318/td.2018.2.2.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##

Wygnański J., Gdzieś zgubiliśmy solidarność. A może pomyliliśmy ją z czymś innym?, 4.06.2020, https://wiez.pl/2020/06/04/gdzies-zgubilismy-solidarnosc-a-moze-pomylilismy-ja-z-czyms-innym/ (dostęp: 12.03.2023).
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##

Zasady kształtowania postaw sprzyjających wdrażaniu zrównoważonego rozwoju, red. W. Tyburski, Toruń 2011.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##

Żeromski S., Ludzie bezdomni, Kraków 2020.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##

Žižek S., Pandemia! Covid-19 trzęsie światem, tłum. J. Maksymowicz-Hamann, Warszawa 2020.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##

Creative Commons License

Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowe.

Prawa autorskie (c) 2023 Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia ad Didacticam Litterarum Polonarum et Linguae Polonae Pertinentia

Downloads

Download data is not yet available.